Ορμόμενοι από το παραπάνω βίντεο (Youtube/rontonapoleon}, όπου ο συγγραφέας Χριστόφορος Μηλιώνης διαβάζει αποσπάσματα του διηγήματος «Ακούω τον άνεμο» που περιέχεται στο βιβλίο ΤΑ ΦΑΝΤΑΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΓΙΟΡΚ, (Κέδρος 1999), αφιερώνουμε αυτή την μικρή αναφορά στον συμπατριώτη μας, έστω και καθυστερημένα. Στο διήγημα αυτό ο συγγραφέας αναφέρεται στο Δολό, το χωριό της μητέρας του Αναστασίας Μαραγκού και το πως το 1947 πήγαινε στο Γυμνάσιο της Πωγωνιανής, μέσα από τη χαράδρα του Κουβαρά, μαζί με τους συγχωριανούς μαθητές (Αντώνη Λατσούνα, Ηλίας Μπέτζιος, Χριστόφορος Ράπτης -Μάικας, Μήτσος Σακελλάριος). Η μητέρα του Αναστασία έγραψε (με επιμέλεια του ιδίου)το βιβλίο «Το αγκαθερό φορτίο» (Νεφέλη 1994), όπου περιγράφει τα παιδικά της χρόνια.
Ο Χριστόφορος Μηλιώνης γεννήθηκε στο Περιστέρι Πωγωνίου, των Ιωαννίνων, το 1932 και απεβίωσε στις 5 Ιανουαρίου 2017. Φοίτησε στη Ζωσιμαία Σχολή και σπούδασε φιλολογία στο ΑΠ Θεσσαλονίκης. Υπηρέτησε τη μέση εκπαίδευση, στην Ελλάδα και την Κύπρο, ως καθηγητής, γυμνασιάρχης και σχολικός σύμβουλος. Υπήρξε μέλος της ομάδας εργασίας που συνέταξε τα Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γυμνασίου/Λυκείου, και μέλος των εκδοτικών ομάδων των γιαννιώτικων περιοδικών «Ενδοχώρα» και «Δοκιμασία». Αρκετά άρθρα του δημοσιεύτηκαν στην Φιλολογική Καθημερινή και αργότερα στα Νέα. Ήταν σύζυγος της ομότιμης καθηγήτριας της γαλλικής φιλολογίας Τατιάνας Τσαλίκη-Μηλιώνη και ιδρυτικό μέλος (έχοντας διατελέσει και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου) της Εταιρείας Συγγραφέων. Στα γράμματα πρωτοπαρουσιάστηκε το 1954, με διήγημά του στο περιοδικό Ηπειρωτική Εστία. Ακολούθησαν τα βιβλία διηγημάτων (θεωρείται από τους σημαντικότερους του είδους στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα): Παραφωνία (1961)• Το πουκάμισο του Κένταυρου (1971)• Τα διηγήματα της Δοκιμασίας (1978)• Το πουκάμισο του Κένταυρου και τ’ άλλα διηγήματα (1982, συγκεντρ. έκδ.)• Καλαμάς και Αχέροντας (1985)• Χειριστής ανελκυστήρος (1993)• Το μικρό είναι όμορφο (1997)• Τα φαντάσματα του Γιορκ (1999)• Μια χαμένη γεύση (1999)• Η φωτογένεια (2002), Ακροκεραύνια (1976)• Το μοτέλ. Κομμωτής κομητών (2005) , μυθιστορημάτων: Δυτική συνοικία (1980)• Ο Σιλβέστρος (1987), φιλολογικών μελετών, δοκιμίων και μεταφράσεων από τα αρχαία ελληνικά. Έργα του μεταφράστηκαν στα ρωσικά, τα γερμανικά, τα ιταλικά, τα γαλλικά, τα ουγγρικά και τα ολλανδικά. Τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος (1986) για το βιβλίο «Καλαμάς και Αχέροντας», το Βραβείο Διηγήματος του περιοδικού Διαβάζω (2000) για το βιβλίο του «Τα φαντάσματα του Γιορκ» και το Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών (2005) για το βιβλίο του «Το Μοτέλ, Κομμωτής κομητών». Το βιβλίο «Καλαμάς και Αχέροντας» που επανεκδόθηκε πρόσφατα, πρόκειται για ένα ιστορικής σημασίας βιβλίο για την ελληνική διηγηματογραφία, που μιλάει για τη νοσταλγία του μέτοικου λόγω της Κατοχής και του Εμφυλίου, μιλάει για τη φτώχεια και τη σκληρότητα της ζωής αυτών των ανθρώπων, προβάλλοντας την απλότητα και την αυθεντικότητα της ορεινής Ηπείρου.Όλο του το έργο του Χριστόφορου Μηλιώνη στηρίχθηκε στη δύναμη της μνήμης και όπως συμβαίνει με τους σημαντικούς δημιουργούς τα έργα τους δεν παραδίδουν τα ίχνη τους στη λήθη.
Λόγω της πανδημίας του covid-19, κυκλοφόρηααν μαζί σε ένα τεύχος το 144o και 145ο φύλλο της 3μηνιαίας εφημερίδας "ΔΟΛΙΩΤΙΚΑ" (περίοδος Ιανουάριος - Ιούνιος 2020), που εκδίδει ο Πολιτιστικός Σύλλογος Δολού Πωγωνίου Ιωαννίνων.
Για να τη διαβάσετε πατήστε εδώ
Υπενθυμίζουμε ότι όλα τα τεύχη της εφημερίδας από το 1ο μέχρι σήμερα βρίσκονται στο site στο "ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ" - Εφημερίδα "ΔΟΛΙΩΤΙΚΑ"
από τον Γεώργιο - Αίαντα Μαρίνο – συντηρητή αρχαιοτήτων
Οι τοιχογραφίες της κόγχης του Ιερού είναι έργο του Παππά Γεωργίου. Φιλοτεχνήθηκαν το 1917 σύμφωνα με επιγραφή που διακρίνεται αμυδρά στην κάτω ζώνη της Πλατυτέρας. Υπάρχει επίσης και μία επιγραφή με τα ονόματα των δωρητών:
Δέησης των δούλων του θεού
Ευάγγελου Παγούνη Νικολάου (Α)Καρακώστα
και Χρήστου Ι. Παπαδοπούλου
Η κατάσταση της ζωγραφικής επιφάνειας των τοιχογραφιών δεν επέτρεπε την σωστή ανάγνωση του έργου αποκρύπτοντας πολλές από τις πληροφορίες του.
Η ζωγραφική καλυπτότανε από ένα παχύ στρώμα αιθάλης και διάφορων επικαθίσεων, αποτέλεσμα της πολύχρονης χρήσης του ναού (καύση κεριών, πολύχρονη χρήση σόμπας πετρελαίου). Στο κάτω μέρος της αψίδας υπήρχανε επάλληλα στρώματα λαδομπογιάς που εκτός του ότι δεν επέτρεπαν την σωστή εξάτμιση της υγρασίας καλύπτανε και μέρος της τοιχογραφίας. Τα προβλήματα στις χαμηλές ζώνες της Πλατυτέρας ήταν αντιληπτά με γυμνό μάτι. Το υπόστρωμα παρουσιαζότανε ελαφρώς αποκολλημένο σε ορισμένα σημεία από το υποστήριγμα με ήπιες παραμορφώσεις. Το ζωγραφικό στρώμα είχε τα εμφανέστερα προβλήματα: ολικές απώλειες ζωγραφικής, απολεπίσεις και αποφλοιώσεις.
Οι εργασίες εκτελέστηκαν σύμφωνα με την εγκεκριμένη τεχνική έκθεση που εκπονήθηκε από την Μαρία Πάντου τα προηγούμενα χρόνια. Η αποκατάσταση των τοιχογραφιών είχε ως αποτέλεσμα την ανάδειξη της καλλιτεχνικής, θρησκευτικής και ιστορικής τους ταυτότητας.
Πραγματοποιήθηκαν οι ακόλουθες εργασίες:
- Στερέωση σαθρού υποστρώματος
- Αποκατάσταση της πρόσφυσης του υποστρώματος στο υποστήριγμα
- Στερεώσεις ζωγραφικής επιφάνειας
- Καθαρισμός της ζωγραφικής
- Σφραγίσματα των απωλειών
- Αφαίρεση των στρωμάτων λαδομπογιάς
- Ήπια αισθητική αποκατάσταση
Οι εργασίες για την συντήρηση των τοιχογραφιών της κόγχης του Ιερού πραγματοποιήθηκαν από την Μαρία Πάντου και τον Γεώργιο - Αίαντα Μαρίνο (ΠΕ Συντηρητές Αρχαιοτήτων & Έργων Τέχνης, εγγεγραμμένοι στα μητρώα συντηρητών). Η επιχείρηση CRITERION εδρεύει στα Ιωάννινα επί της οδού Μητροπόλεως 29.
Δάσκαλε Παντελή
Εμείς οι μαθητές σου της δεκαετίας του ’50 υποκλινόμαστε μπροστά στο ανάστημά σου, και σου λέμε ένα μεγάλο ευχαριστώ για όσα μας προσέφερες εκείνα τα παιδικά και μαθητικά χρόνια στο ξεκίνημα της ζωής μας. Ακόμα και σήμερα, γέροι πια κι εμείς, δεν ξεχάσαμε εκείνα τα σκληρά και φτωχά χρόνια της μάθησης. Πρώτο ξεκίνημα για μας και πρώτος δάσκαλό μας εσύ. Μας έδωσες πολλά και πήραμε όσα περισσότερα το μυαλουδάκι μας χωρούσε, μα ήταν αρκετά και γι’αυτό σταθήκαμε όρθιοι στο πάλεμα της ζωής μας. Δε σε ξεχάσαμε ποτέ δάσκαλε. Και τώρα που έφυγες, πλήρης ημερών και χρόνων, δεν θα σε ξεχάσουμε και θα σε ευγνωμονούμε για όσα μας πρόσφερες. Μερικοί μαθητές σου, έφυγαν ήδη πριν από σένα. Θα τους συναντήσεις, λένε, εκεί που θα πας. Και θα πιείτε κι ένα κρασί στην υγειά σας και στην υγειά μας. Και ένα χορό θα χορέψετε στα περιβόλια με τους ανθισμένους κήπους. Έτσι λένε. Καλό ταξίδι! Στέλνουμε, παρόλο το αισιόδοξο της παραπάνω περιγραφής, και με τη σοβαρότητα που αρμόζει σε τέτοιες περιστάσεις, τις ευχές και τη λύπη μας στην οικογένεια του δασκάλου μας.
Οι μαθητές της δεκαετίας του ’50
Η ματαίωση του πανηγυριού του Αγίου Χριστοφόρου δεν εμπόδισε τους λίγους προσκυνητές να ανηφορήσουν στο εκκλησάκι του Αγίου Χριστοφόρου, απολαμβάνοντας τη διαδρομή και την ανοιξιάτικη φύση. Μπράβο τους και βοήθειά τους!
Του χρόνου όλοι να είμαστε εκεί!
Φωτογραφίες Φάνη Φούκη
Ματαιώνεται το πανηγύρι του Αγίου Χριστοφόρου πολιούχου του Δολού, που διοργανώνεται κάθε χρόνο στις 9 Μαΐου, μετά τους κρατικούς περιορισμούς λόγω της πανδημείας του κορωνοιού.
Το παρακάτω βίντεο του 2010 μας πάει νοερά ψηλά στο Κουτσόκρανο στο εξωκλήσι!
Παλαιότερα βίντεο μπορείτε να δείτε στα αριστερά στο «Video», ταξινομημένα θεματικά και χρονολογικά.
