Η σύγχρονη τέχνη συνομιλεί με την πόλη των Ιωαννίνων. Έκθεση, συναυλίες, workshops, συζητήσεις, περιηγήσεις, για θεατές κάθε ηλικίας, με ελεύθερη είσοδο. Μια παραγωγή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση.
Ένα μαγευτικό υπερθέαμα, με αρκετές βιντεοεγκαταστάσεις,αλλά και την έκπληξη για κάθε «μυστική» ανακάλυψη-διαδρομή καθώς με έναν σαγηνευτικό τρόπο, τα Plásmata σε ξεναγούν-περπατούν σε στοές, σε σκάλες που καταλήγουν στο τίποτα, σε φωτεινές επιγραφές στα τείχη, στις παραδόσεις, στα έθιμα. Αυτό που μαγεύει, πέραν πολλών άλλων, είναι η επεξήγηση κάθε έργου γραμμένη σε ευκρινές σημείο.
Δείτε όλα τα έργα: https://create.cliomuseapp.com/tourExperience/777/1/plasmata-ii-ioannina
Από τις 16 Ιουνίου έως τις 9 Ιουλίου 2023, τα Plásmata II: Ioannina περιλαμβάνουν μια μεγάλη έκθεση ψηφιακών έργων από Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες στην παραλίμνια διαδρομή της πόλης, συναυλίες και dj-sets, εργαστήρια, συζητήσεις,εκπαιδευτικά προγράμματα, ξεναγήσεις αλλά και το Movement Radio, τον 24ωρο διαδικτυακό ραδιοφωνικό σταθμό της Στέγης, που δημιουργεί ένα πρόγραμμα βαθιά τοπικό, κι όμως ουσιαστικά παγκόσμιο. Στα Γιάννενα, τα Plásmata προτείνουν νέες διαδρομές και συμβιώσεις στο όριο της πόλης και της λίμνης Παμβώτιδας, επεκτείνοντας τον διάλογο ανάμεσα στο υλικό και το άυλο, το κέντρο και την περιφέρεια, το παρελθόν και το μέλλον. Τα Plásmata μάς καλούν όχι μόνο να δούμε τα έργα της έκθεσης, αλλά και να σταματήσουμε στα 29 σημεία της διαδρομής της, να ανακαλύψουμε τα φυσικά αντικείμενα και τα γλυπτά που ήδη υπάρχουν εκεί, να παρατηρήσουμε για λίγο την πόλη μας και, τελικά, τον ίδιο μας τον εαυτό, να αναζητήσουμε τις καταβολές μας και να ονειρευτούμε το μέλλον μας.
Τα 19 έργα τέχνης από Έλληνες και διεθνείς καλλιτέχνες, τα περισσότερα σε νέες αναθέσεις, εξερευνούν την έλευση και την εξαφάνιση του ψηφιακού μέσα σε μια νέα υλικότητα που διαχέεται στα σώματα, στη φύση, ακόμη και στις σκέψεις, στα τραγούδια και στα όνειρά μας. Έργα που αφουγκράζονται τον παλμό της πόλης των Ιωαννίνων και μας συστήνουν νέα Plásmata, σε μια διαδρομή που αναπτύσσεται γύρω από τη μαγική λίμνη Παμβώτιδα. Εκεί παρελαύνουν φέτος φιγούρες που μεταμορφώνονται μπροστά στα έκπληκτα μάτια μας, μανιτάρια που μεταβάλλονται μέρα με τη μέρα, γλυπτά που αλλάζουν χρώματα, τραγουδούν με ανθρώπινες ή μη φωνές, μας μυούν στη γιαννιώτικη αργυροχοΐα και κεντητική, αναζητώντας τους τρόπους με τους οποίους η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να διασώσει την παράδοση. Υβριδικά πλάσματα μιλούν τις γλώσσες που συνθέτουν το παλίμψηστο της πόλης μας, αποκαλύπτουν τη μαντεία του νερού ως μέσο χειραφέτησης για τις φωνές που δεν μπορούν να ακουστούν και υλικοποιούν τις τοπικές παραδόσεις και τα έθιμα. Ολάνθιστα δάση μέσα σε terrarium, ζώα που έχουν εκλείψει αλλά επανέρχονται ψηφιακά στη ζωή, συνθετικές μέδουσες βγαλμένες μέσα από αλγοριθμικά όνειρα και ένα σώμα από τις γυναίκες που χάθηκαν στη λίμνη αλλά είναι πάντα εκεί, μας καλούν να χαθούμε στις δυνάμεις της φύσης, που είναι προαιώνιες, δυνατές, ακατάλυτες.
Τα πτηνά της λίμνης και το Μιτσικέλι παρουσιάζονται μέσα από τα μάτια της τεχνητής νοημοσύνης, οι πολυφωνικοί θρήνοι της Ηπείρου γίνονται –με αλγοριθμική επεξεργασία– η βάση για όλα τα τραγούδια μας, ενώ μια σημαία από φλόγες στο όριο της λίμνης μας μιλά για το θέμα της κλιματικής δικαιοσύνης ως κάτι τοπικό και ταυτόχρονα παγκόσμιο. Τα καταφύγια κάτω από το κάστρο ανοίγουν για να βυθιστούμε σε ένα λουτρό από ήχους και εικόνες από την πόλη και από τον βυθό της λίμνης. Μια μέδουσα με ψηφιακό κεφάλι μας καλεί να αναρωτηθούμε για το θέμα της γυναικοκτονίας, ενώ μια σειρά από πήλινα σκεύη σε ανθρώπινο μέγεθος θέτουν ερωτήματα για τα όρια του σώματος, την ευθραυστότητα αλλά και τη δύναμη της συνύπαρξης.
Οι καλλιτέχνες και καλλιτέχνιδες που συμμετέχουν: Μαρία Βαρελά, Νικομάχη Καρακωστάνογλου, Κατερίνα Κομιανού, Μαρία Λουίζου, Αφροδίτη Παναγιωτάκου & Μανώλης Μανουσάκης, Μαλβίνα Παναγιωτίδη, Πάνος Σκλαβενίτης, Στεφανία Στρούζα, Θεόκλητος Τριανταφυλλίδης, Entangled Others, Matthias Fritsch, John Gerrard, Alexandra Daisy Ginsberg, Christian Mio Loclair, Maenads, Matthew Niederhauser & Marc Da Costa, slow immediate, Universal Everything, WordMord.
«Τα Plasmata II είναι περισσότερο μια σειρά από συμβάντα στον δημόσιο χώρο» δηλώνουν η διευθύντρια Πολιτισμού του Ιδρύματος Ωνάση και καλλιτεχνική διευθύντρια της έκθεσης Αφροδίτη Παναγιωτάκου (με καταγωγή από τα Γιάννενα) και ο επιμελητικός της διευθυντής Πρόδρομος Τσιαβός. Ένα οικοσύστημα που με όχημα την καλλιτεχνική δημιουργία φέρνει κοντά την τεχνολογία, την πόλη και τη φύση και μας προσκαλεί να κοιτάξουμε τις διαστρωματώσεις ενός τόπου με πλούσια ιστορία που εγγράφεται σαν παλίμψηστο, ν’ αφουγκραστούμε τις φωνές, τους θρύλους και τα τραύματά του, να δούμε στο τοπικό την συλλογική εμπειρία που ξεφεύγει από τα όρια ενός πεπερασμένου γεωγραφικού χώρου. Αυτό είναι άλλωστε και το δυνατό χαρτί στη φετινή διοργάνωση: οργανικά ενταγμένα σε έναν περίπατο πλάι στη λίμνη για περίπου 1.700 μέτρα, άλλοτε φωλιάζοντας στα αγέρωχα τείχη του κάστρου κι άλλοτε αναζητώντας το νερό της Παμβώτιδας, τα 11 από τα 19 έργα της έκθεσης αποτελούν αναθέσειςσε καλλιτέχνες που αντλούν από τα δεδομένα της περιοχής. Και παρότι στο DNAτου θεσμού βρίσκεται η συζήτηση για το ψηφιακό, δεν εγκλωβίζονται απαραίτητα στη φόρμα της απαστράπτουσας LED οθόνης αλλά σου απευθύνονται και με ένα λεξιλόγιο που, σε μια πρώτη ματιά, φαντάζει πιο «αναλογικό», με φόρμες γλυπτικές και ήχους βιωμένους.
Από όλα τα όντως αξιόλογα έργα της έκθεσης θα επικεντρωθούμε σε δύο, που αναφέρονται στο πολυφωνικό – μοιρολόι Πωγωνήσιο τραγούδι.
- «Six Breaths per Minute» της Μαρίας Λουίζου
Στην ηπειρώτικη πολυφωνία παραπέμπει η Μαρία Λουίζου όταν αποκαλεί τα κεραμικά του γνώριμου έργου της «Six Breaths per Minute» με ονόματα (Παρτής, Κλώστης, Ισοκράτης, Προλογιστής, Ρίχτης) που δείχνουν ποιο μουσικό μέρος αναλαμβάνει κάθε φωνή στο τραγούδι. Λειτουργώντας σαν πήλινες ηχητικές στολές, περιμένουν όποιον επιθυμεί να καταφύγει στο προστατευτικό «κουκούλι» τους και να εκφραστεί.
- Maenads , The Passing , 2023: Ηχητική εγκατάσταση
Ένα υποβλητικό χορωδιακό από θρήνους, ανθρώπινους και μη, συνοδεύει τα βήματα μας στην φωτισμένη στα κόκκινα (μια απόχρωση συνδεδεμένη με το αίμα, το πάθος και τον θάνατο) νότια πύλη του κάστρου, πλάι στα κελιά όπου έμεναν οι φύλακες. Για το «The passing» οι Maenads (Μαινάδες) χρησιμοποίησαν μοιρολόγια, ηχογραφημένα με μέλη της οικογένειας Κώτσου από τα Κτίσματα Πωγωνίου που διατηρεί μακρά σχέση με το είδος, και συνθετικά δεδομένα . Μια πολυκάναλη ηχητική- εγκατάσταση-πέρασμα, «κυριολεκτικό αλλά και μεταφορικό αφού το μοιρολόι δεν είναι παρά ένα κάλεσμα στο πέρασμα από τη ζωή στην απώλεια», όπως υπογραμμίζουν. Αυτή η τοποειδική ηχητική εγκατάσταση δημιουργεί μια χορωδία από πολλές φωνές, από ανθρώπινους και μη ανθρώπινους θρήνους, η οποία ερμηνεύει ένα έργο γενετικής τεχνητής νοημοσύνης (generative Artificial Intelligence). Αντλώντας από τα ηπειρώτικα μοιρολόγια της περιοχής του Πωγωνίου και αξιοποιώντας τις σύγχρονες τεχνολογίες μηχανικής μάθησης και φωνητικής σύνθεσης, η νότια πύλη του Κάστρου των Ιωαννίνων μετατρέπεται σε έναν χώρο όπου αποκτούν φωνή το παρελθόν και το μέλλον, οι λύπες και οι χαρές.